คณะรัฐมนตรี คณะที่ 17

พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์เป็นนายกรัฐมนตรี

ตั้งแต่วันที่ 23 สิงหาคม 2489 - 30 พฤษภาคม 2490

แถลงนโยบาย เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2489
คำปรารภ

คำแถลงนโยบายของรัฐบาล

2 ท่านประธานรัฐสภา
3 บัดนี้ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งและแต่งตั้งคณะรัฐมนตรีตามประกาศลงวันที่ 24 สิงหาคม 2489 แล้ว รัฐบาลจึงขอแถลงนโยบายต่อรัฐสภาดังต่อไปนี้การเมือง


ความมั่นคง การป้องกันประเทศ การทหาร

2. การทหาร รัฐบาลนี้ถือว่ากำลังทหารที่มีอยู่นั้นเป็นของประเทศชาติโดยเฉพาะจะได้ปรับปรุงการจัดการปกครองทางทหารให้สอดคล้องกับการปกค ประชาธิปไตยตามที่เหมาะสมกับประเทศของเราจะได้จัดการปรับปรุงวิทยฐานะของผู้บังคับบัญชาทหารให้มีสมรรถภาพสูงขึ้นบำรุงความสุขของทหาร และให้ทหารได้อยู่ในระเบียบวินัยโดยเคร่งครัดความสงบเรียบร้อยภายใน,การปกครอง,มหาดไทย

9.การมหาดไทย ความสงบเรียบร้อยภายในเป็นปัญหาสำคัญอย่างยิ่งที่จะต้องดำเนินต่อเนื่องกันตลอดไป เพื่อให้ราษฎรได้อยู่ในสภาพที่จะประกอบการทำมาหากินได้โดยปกติสุขและเป็นหลักฐาน ทั้งจะได้เปิดโอกาสให้เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองได้ทำการอบรมชี้แจงแก้ไขความบกพร่องในทางจิตใจ และศีลธรรม จรรยา ตลอดจนความรู้สึกถึงสิทธิและหน้าที่ของพลเมืองในระบอบรัฐธรรมนูญด้วยเมื่อสำเร็จผลดั่งกล่าว รัฐบาลจะได้ดำเนินการ ดั่งต่อไปนี้
(ก) การปกครองท้องที่ จะได้ปรับปรุงราชการในส่วนภูมิภาคให้มีสภาพที่จะแบ่งเบาภาระความรับผิดชอบจากราชการบริหารส่วนกลาง เพื่อให้มีการปราบปรามโจรผู้ร้ายและการระงับทุกข์บำรุงสุขของราษฎรได้ประสานกันโดยใกล้ชิด ร่วมกันยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังจะได้ส่งเสริมให้หมู่บ้านและตำบลต่าง ๆ ได้รับการทำนุบำรุงยิ่งกว่าที่เป็นอยู่ในขณะนี้ และจะได้แก้ไขกฎหมายปกครองท้องที่ให้เหมาะสมยิ่งขึ้นด้วยส่วนการปกครองท้องถิ่น ซึ่งปรากฏว่าการดำเนินกิจการของเทศบาลยังไม่เป็นที่เรียบร้อยในบางแห่ง และฐานะของเทศบาลโดยทั่วไปไม่อยู่ในสภาพที่จะดำเนินธุรกิจได้เต็มตามอำนาจหน้าที่ ก็จะได้ปรับปรุงแก้ไข ทั้งจะส่งเสริมสมรรถภาพของพนักงานเทศบาล โดยจะได้กำหนดระเบียบราชการบำเหน็จบำนาญให้เหมาะสม
(ข) การตำรวจ จะได้จัดการปรับปรุงราชการฝ่ายตำรวจให้สัมพันธ์กับการจัดตั้งระเบียบราชการบริหารในส่วนภูมิภาค เพื่อให้ราชการตำรวจมีสมรรถภาพยิ่งขึ้นทั้งจะได้ประสานงานกับเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองโดยใกล้ชิด2 (ค) การราชทัณฑ์ จะได้ปฏิบัติต่อผู้ต้องขังตามหลักการราชทัณฑ์ และให้การศึกษาอบรมในวิชาชีพและศีลธรรมแก่ผู้ต้องโทษ โดยหวังที่จะให้กลับเป็นพลเมืองดีต่อไป
(ง) การสาธารณูปโภค จะได้ส่งเสริมและเร่งรัดในการจัดประปาและไฟฟ้าให้มีขึ้นในท้องถิ่นชุมนุมชนได้เป็นไปโดยประหยัด เหมาะสมตามสภาพท้องที่

(จ)การที่ดิน จะได้เร่งรัดและส่งเสริมบรรดากิจการซึ่งได้ดำเนินอยู่แล้วให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น เช่น การจัดที่ดินครองชีพ การให้ความสะดวกแก่ประชาชนในการจับจองที่ดินเพื่อประกอบการกสิกรรม ตลอดจนการจัดให้ผู้มีกรรมสิทธิ์ในที่ดินแล้วได้รับหนังสือสำคัญแสดงกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองโดยรวดเร็ว เป็นต้น
(ฉ) การประชาสงเคราะห์ บรรดาการสงเคราะห์ต่าง ๆ ซึ่งได้ดำเนินอยู่แล้ว จะได้ดำเนินการต่อไป และถ้ามีกำลังเพียงพอก็จะได้ขยายการสงเคราะห์ในส่วนที่เกี่ยวกับกสิกรและกรรมกรเพิ่มขึ้นอีกสิทธิ เสรีภาพประชาชน ,เอกราช


การต่างประเทศ

1. การต่างประเทศ รัฐบาลนี้ถือว่านโยบายการต่างประเทศในขณะนี้เป็นเรื่องสำคัญเรื่องหนึ่ง เพราะเกี่ยวกับประโยชน์ส่วนรวมของชาติ ในการดำเนินนโยบายการต่างประเทศนั้นหลักสำคัญมีอยู่ว่า จะต้องปฏิบัติตนโดยสร้างความเชื่อถือและความเห็นอกเห็นใจให้เกิดขึ้นในหมู่ประเทศซึ่งประกอบเป็นสหประชาชาติ และนานาประเทศอื่นเพราะพฤติการณ์ที่ผ่านมาเมื่อเร็วๆ นี้ ได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่า ผลดียิ่งแก่ประเทศชาติ ฉะนั้นรัฐบาลนี้จึงมีนโยบายที่จะส่งเสริมสัมพันธไมตรี ตลอดทั้งความเข้าใจอันดีซึ่งมีอยู่อย่างดีกับสหประชาชาติและนานาประเทศอยู่แล้ว ให้ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป และร่วมมืออย่างเต็มที่กับสหประชาชาติ ตามอุดมคติซึ่งองค์การนั้นได้วางไว้ ตลอดทั้งปฏิบัติการให้เป็นไปตามพันธกรณีระหว่างประเทศ ซึ่งมีอยู่อย่างเคร่งครัดและโดยสุจริต ในการนี้รัฐบาลจึงหวังที่จะได้รับความร่วมมืออย่างเต็มที่จากรัฐสภาและประชาชนด้วยการเศรษฐกิจ,พาณิชย์

8. การพาณิชย์ ในด้านการพาณิชย์รัฐบาลจะได้ปรับปรุงการบริหารราชการในกระทรวงพาณิชย์ เพื่อให้การพาณิชย์ระยะหลังสงครามนี้ได้ดำเนินไปด้วยดี ทั้งจะได้ปรับปรุงส่งเสริมกิจการค้าทั้งภายในและภายนอกประเทศให้มั่นคงยิ่งขึ้นในทางด้านการค้าภายใน รัฐบาลนี้จะได้สนับสนุนพ่อค้าที่ดำเนินการค้าอยู่แล้วให้มีสมรรถภาพดียิ่งขึ้น และจะให้ความช่วยเหลือร่วมมือจัดการแก้ไขข้อขัดข้องและอุปสรรคต่าง ๆ เท่าที่สามารถจะทำได้ ประเทศไทย ทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพ เพื่อให้เป็นที่นิยมในต่างประเทศ และจะได้ดำเนินการจัดหาสินค้าที่จำเป็นและขาดแคลนเข้ามาบรรเทาความเดือดร้อน ของประชาชนโดยรีบด่วน เพื่อให้เครื่องอุปโภคและบริโภคภายในมีราคาถูกลงและเพียงพอแก่ความต้องการของราษฎรในการปฏิบัติตามพันธกรณีที่มีอยู่กับต่างประเทศเช่น ในเรื่องการจัดส่งข้าวไปบรรเทาความอดอยากของชาวโลกในขณะนี้นั้น รัฐบาลจะได้รีบดำเนินการตามข้อตกลงให้สำเร็จลุล่วงไปด้วยดีการคลัง,การเงิน

3. การคลัง รัฐบาลนี้มีนโยบายสืบเนื่องและสอดคล้องกับรัฐบาลก่อนในอันที่จะปรับปรุงการคลังของประเทศ โดยจะจัดทำงบประมาณของแผ่นดินให้เป็นดุลยภาพ เพื่อเสถียรภาพแห่งเงินตรา ทั้งจะได้จัดวิธีหาเงินมาบูรณะบ้านเมือง และหาทางช่วยเหลือฐานะข้าราชการให้ดียิ่งขึ้น


วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี


การพลังงาน สิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ


การบริหารราชการ


การปรับปรุงกฎหมาย


การกระจายรายได้ ความเจริญ สร้างความเป็นธรรมในสังคม


การยุติธรรม,ศาล,ตุลาการ

10. การศาล

(ก) จะรักษาและส่งเสริมฐานะของผู้พิพากษาตามควรแก่อิสระที่มี ในการพิจารณาพิพากษาอรรถคดี
(ข) จะสอดส่องให้กระบวนพิจารณาในศาลดำเนินไปโดยรวดเร็ว เพื่อประโยชน์ของประชาชน และเฉพาะอย่างยิ่งจะได้พิจารณาเพิ่มจำนวนผู้พิพากษาให้เป็นการเหมาะสมยิ่งขึ้น
(ค)จะได้พิจารณาตั้งศาลในภูมิภาคเพิ่มขึ้น เพื่อความสะดวกแก่ประ ผู้เกี่ยวข้องในทางอรรถคดีและมิให้เสียเวลาในการประกอบอาชีพ
(ง) จะปรับปรุงประมวลกฎหมายต่างๆเฉพาะอย่างยิ่งประมวลกฎหมายอาญาให้เหมาะสมกับกาลสมัย ทั้งนี้เพื่อผดุงสิทธิและเสรีภาพของประชาชนการเกษตร

4.การเกษตร รัฐบาลนี้จะได้สนใจและเอาใจใส่ในเรื่องการเกษตรกรรมเป็นพิเศษ จะจัดขยายพันธุ์ข้าวที่มีคุณภาพดีให้แพร่หลาย จะพยายามเพิ่มพูนการผลิตข้าวให้ได้มากที่สุดเท่าที่สามารถจะทำได้ และส่งเสริมการปลูกพืชพันธุ์ที่เห็นว่าเป็นสินค้าของประเทศให้มีปริมาณมากขึ้นจะจัดการทดลองค้นคว้ากิจการงาน ในด้านเกษตรกรรมให้มีสมรรถภาพกว้างขวางยิ่งขึ้น จะจัดให้มีสถานศึกษาทางปฏิบัติในวิชาการเกษตรนอกเหนือจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ที่มีอยู่ในเวลานี้ เพื่ออบรมและเพาะให้เกิดกสิกรชั้นกลางจะเร่งรีบทำการป้องกันและปราบปรามโรคระบาดสัตว์ให้สงบไปโดยเร็ว โดยระดมเจ้าหน้าที่สัตว์แพทย์และเร่งรัดการผลิตและจัดหาวัคซีนและซีรัมให้มีปริมาณเพิ่มขึ้น จะบำรุงพันธุ์สัตว์โดยเฉพาะอย่างยิ่ง คือ โค สุกร เป็ด และไก่ ให้มีปริมาณมากและมีคุณภ จัดหาวิธีการต่าง ๆ เพื่อเป็นการส่งเสริมอาชีพการประมงให้เป็นปึกแผ่น จะบำรุงและรักษาพันธุ์ปลาน้ำจืด จะปรับปรุงและส่งเสริมกิจการป่าไม้ให้เหมาะสมกับสถานการณ์ปัจจุบันจะส่งเสริมการทำยางพาราให้มีคุณภาพดีและมีปริมาณมากยิ่งขึ้น และจะหาพันธุ์ยางที่ดีมาเผยแพร่แก่เจ้าของสวนยาง จะจัดการก่อสร้างการชลประทานตามโครงการต่าง ๆ ที่ดำเนินอยู่นี้ให้เสร็จสิ้นไป รวมทั้งช่วยเหลือสนับสนุนการชลประทานราษฎร์หรือการชลท้องที่ด้วย จะเริ่มดำเนินการก่อสร้างโครงการเขื่อนแม่น้ำเจ้าพระยาตามที่รัฐบาลชุดเก่าได้ดำริไว้ จะจัดขยายสหกรณ์ประเภทหาทุนให้กู้ยืม และสหกรณ์รูปอื่น ๆ เท่าที่สามารถจะทำได้โดยเฉพาะอย่างยิ่งสหกรณ์การค้าและสหกรณ์นิคม จะจัดให้มีสหกรณ์ขนส่ง โดยเฉพาะในเบื้องต้น คือ การขนข้าว จะเปิดการธนาคารเพื่อการสหกรณ์ขึ้น จะลดอัตราดอกเบี้ยเงินกู้ของสหกรณ์ให้มีอัตราต่ำกว่าที่เป็นอยู่ในเวลานี้การศึกษา

11.การศึกษาและการศาสนา รัฐบาลนี้จะดำเนินงานการวางแผนการศึกษา
หลักสูตรกับตำราเรียนให้เหมาะสมกับความต้องการของประเทศและความเป็นอยู่ของท้องที่ โดยให้ผู้ที่รับการศึกษามีความรู้อันจำเป็นแก่การประกอบอาชีพ และให้รู้จักค้นหาเหตุผล ทั้งมีศีลธรรม ซึ่งต้องอาศัยการศาสนาเข้าช่วยด้วยเกี่ยวกับฐานะของครูซึ่งได้บำรุงกันมาแต่รัฐบาลชุดก่อนนั้น รัฐบาลชุดนี้จะดำเนินงานต่อ เฉพาะอย่างยิ่งในการปรับปรุงครูประชาบาลให้เป็นข้าราชการตามคุณสมบัติและฟื้นความรู้และการให้ความรู้เพิ่มเติมแก่ครูประชาบาลให้มากขึ้นเป็นพิเศษส่วนการศาสนานั้น รัฐบาลนี้จะส่งเสริมและทนุบำรุงให้เป็นที่เชื่อมั่นและยึดเหนี่ยวของประชาชน และถือว่าการศึกษากับการศาสนาเป็นสิ่งอุปการะแก่กันทั้งนี้หวังว่ารัฐสภาจะพิจารณาดำเนินการตามมาตรา69 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยด้วยดีต่อไป"
การสาธารณสุข

5. การสาธารณสุข รัฐบาลนี้มีความมุ่งหมายจะดำเนินการในด้านสาธารณสุข
ภัยและการอบรมให้มีความรู้ในเรื่องสุขภาพอนามัย โดยที่จะจัดให้มีหรือเพิ่มเติมให้มากขึ้นในประการเหล่านี้
(ก) โรงพยาบาลตามจังหวัด และสุขศาลาตามตำบลอันเป็นชุมนุมชน
(ข) จัดทำและจัดหายาอันจำเป็นออกจำหน่ายตามท้องที่ให้แพร่หลายยิ่งขึ้น
(ค)ปรับปรุงเพิ่มเติมจำนวนพนักงานเจ้าหน้าที่ให้เหมาะสมกับกิจการที่จะปฏิบัติในท้องที่
(ง) ปรับปรุงวิธีการและสมรรถภาพพนักงานเจ้าหน้าที่ ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นการแรงงาน


งานเร่งด่วน


การฟื้นฟูบูรณะกรุงเทพมหานคร

23สิงหาคม2489 ถึง 30พฤษภาคม2490

รายชื่อคณะรัฐมนตรี

คณะรัฐมนตรี คณะที่ 17
ตั้งแต่
จากตำแหน่ง วันที่ 23 สิงหาคม 2489 มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ตั้ง พลเรือตรีหลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี และในวันที่ 24 สิงหาคม 2489 มีพระบรมราช-โองการโปรดเกล้าฯ ตั้งรัฐมนตรี คณะรัฐมนตรีคณะนี้ มีรายนามดังต่อไปนี้

1. พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการ
กระทรวงยุติธรรม
2. นายดิเรก ชัยนาม เป็นรองนายกรัฐมนตรี และ
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
3. นายวิจิตร ลุลิตานนท์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง

4. พลโท จิระ วิชิตสงคราม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม
5. นายเดือน บุนนาค เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ

6. นายจรูญ สืบแสง เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ
7. พันเอก ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย3 8. นายทองอินทร์ ภูริพัฒน์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสา


9. หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม10. พันตรี วิลาศ โอสถานนท์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์11. พระยาสุนทรพิพิธ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข12. พันเอก ทวน วิชัยขัทคะ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม13. นายเยื้อน พาณิชวิทย์ เป็นรัฐมนตรี14. นายวิโรจน์ กมลพันธ์ เป็นรัฐมนตรี15. นายเตียง ศิริขันธ์ เป็นรัฐมนตรี16. นายจำลอง ดาวเรือง เป็นรัฐมนตรี17. นายทองเปลว ชลภูมิ เป็นรัฐมนตรี18. หม่อมเจ้านนทิยาวัต สวัสดิวัฒน์ เป็นรัฐมนตรี4 วันที่ 1 ธันวาคม 2489 มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ตั้ง นายทองกันทาธรรม เป็นรัฐมนตรี5 วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2490 นายดิเรก ชัยนาม รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ได้ขอลาออกจากตำแหน่ง และมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ตั้ง
1. พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ม แทน
หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์ ซึ่งถึงแก่อนิจกรรม
6 วันที่ 10 เมษายน 2490 นายเตียง ศิริขันธ์ ได้ขอลาออกจากตำแหน่ง

(เนื่องจากได้รับแต่งตั้งให้เป็นรองตัวแทนในการประนอมระหว่างประเทศไทยกับฝรั่งเศส)
การอุตสาหกรรม

6. การอุตสาหกรรม รัฐบาลจะส่งเสริมการอุตสาหกรรมเพื่อให้ประชาชนนิยมการอุตสาหกรรมทั้งในทางการอุตสาหกรรมภายในครอบครัว และอุตสาหกรรมโรงงานอันจะเป็นทางให้สามารถมีผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมใช้ได้เพียงพอและจะส่งเสริมการอุตสาหกรรมในรูปสหกรณ์ และดำเนินการอุตสาหกรรมหนัก ทั้งจะได้ปรับปรุงกิจการของโรงงานอุตสาหกรรมให้มีสมรรถภาพยิ่งขึ้น ในทางวิทยาศาสตร์จะได้ดำเนินการสืบสวนค้นคว้า เพื่อเป็นการส่งเสริมอุตสาหกรรม กสิกรรม และพาณิชยกรรมของประเทศให้เจริญก้าวหน้าเพื่อประโยชน์ราชการและเพื่อเผยแพร่แก่ประชาชน ในทางด้านการโลหะกิจจะได้ดำเนิน และวัตถุเชื้อเพลิงและจะช่วยเหลือผู้ประกอบการในทางโลหกิจโดยจัดหาเครื่องมือเครื่องใช้เครื่องอุปโภคบริโภค เป็นการส่งเสริมให้มีการผลิตแร่ เฉพาะอย่างยิ่งดีบุกให้ได้ปริมาณเพิ่มขึ้นการคมนาคม ขนส่ง,สื่อสาร

7. การคมนาคม รัฐบาลจะได้เร่งรัดบูรณะการคมนาคมที่ชำรุดทรุดโทรมเนื่องจากภัยแห่งาสงครามให้เข้าสู่สภาพเดิม และจะได้ปรับปรุงการบริหารกิจการอันเกี่ยวกับการสื่อสารและการขนส่ง เพื่อให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ส่วนการก่อสร้างในด้านคมนาคมต่อไปนั้น จะได้พิจารณาดำเนินการตามความสำคัญ เพื่อส่งเสริมเศรษฐกิจของประเทศภายหลังสงคราม