พระราชบัญญัติ สงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติหน้าที่มนุษยธรรม พ.ศ. 2543

ภูมิพลอดุลยเดช ป.ร. ให้ไว้ ณ วันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2543 เป็นปีที่ 55 ในรัชกาลปัจจุบัน

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช  มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ ให้ ประกาศว่า         โดยที่เป็นการสมควรปรับปรุงกฎหมายว่าด้วยการสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือ ราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม         จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ตราพระราชบัญญัติขึ้นไว้โดยคำแนะนำและยินยอมของรัฐสภา ดังต่อไปนี้         มาตรา 1  พระราชบัญญัตินี้เรียกว่า  "พระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือ   ราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2543"         มาตรา 2  พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา เป็นต้นไป         มาตรา 3  ให้ยกเลิก (1)     พระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงาน ของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2497 (2)  พระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงาน ของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  (ฉบับที่ 2)  พ.ศ. 2502         (3)  ประกาศของคณะปฏิวัติ  ฉบับที่ 15  ลงวันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2514 (4)  พระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงาน ของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  (ฉบับที่ 3)  พ.ศ. 2516      มาตรา 4  ในพระราชบัญญัตินี้      "เงินสงเคราะห์"  หมายความว่า  เงินชดเชยและเงินดำรงชีพ         "เงินชดเชย"  หมายความว่า  เงินสงเคราะห์ที่จ่ายเป็นเงินก้อนให้แก่ผู้ประสบภัยหรือทายาท         "เงินดำรงชีพ"  หมายความว่า  เงินสงเคราะห์ที่จ่ายเป็นรายเดือนให้แก่ผู้ประสบภัย         "ทายาท"  หมายความว่า (1)     บุตร  และให้หมายความรวมถึงบุตรซึ่งได้มีคำพิพากษาของศาลว่าเป็นบุตรชอบด้วย กฎหมายของผู้ตายซึ่งได้มีการฟ้องคดีขอให้รับเด็กเป็นบุตรก่อนหรือภายในหนึ่งปีนับแต่วันที่บิดาตาย หรือนับแต่วันที่ได้รู้หรือควรได้รู้ถึงความตายของบิดา (2)     สามีหรือภรรยา  และ (3)     บิดามารดา  หรือบิดาหรือมารดา "คณะกรรมการ"  หมายความว่า  คณะกรรมการสงเคราะห์ผู้ประสบภัย "กรรมการ"  หมายความว่า  กรรมการสงเคราะห์ผู้ประสบภัย      มาตรา 5  ผู้ใดถูกประทุษร้ายหรือได้รับอันตรายถึงสูญเสียอวัยวะหรือสมรรถภาพในการทำงาน ของอวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งไป  หรือทุพพลภาพหรือป่วยเจ็บจนไม่สามารถใช้กำลังกายหรือความคิด ประกอบอาชีพได้ตามปกติเพราะเหตุผู้นั้นได้กระทำการอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้ (1)     ช่วยเหลือราชการ (2)     ปฏิบัติงานของชาติตามที่ได้รับมอบหมายจากทางราชการ (3)     ปฏิบัติการตามหน้าที่หรือช่วยเหลือบุคคลอื่นตามหน้าที่ที่กฎหมายกำหนด  หรือ (4)     ปฏิบัติการตามหน้าที่มนุษยธรรมซึ่งพลเมืองดีพึงปฏิบัติในเมื่อการปฏิบัติการนั้นไม่ขัดกับ คำสั่งโดยชอบของเจ้าพนักงาน         ในกรณีตามวรรคหนึ่งให้ถือว่าผู้นั้นเป็นผู้ประสบภัย  และให้ได้รับเงินชดเชย  เว้นแต่การถูก ประทุษร้าย  หรือการได้รับอันตรายหรือการป่วยเจ็บเกิดขึ้นจากความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง  หรือ จากความผิดของตนเอง         มาตรา 6  ในกรณีที่ผู้ประสบภัยถึงแก่ความตายเพราะเหตุได้กระทำการตามมาตรา 5  ให้จ่าย เงินชดเชยแก่ทายาทตามหลักเกณฑ์การจ่ายเงินบำเหน็จตกทอดตามกฎหมายว่าด้วยบำเหน็จบำนาญ ข้าราชการที่ใช้บังคับอยู่ในวันที่ถึงแก่ความตายโดยอนุโลม         มาตรา 7  ในกรณีที่ผู้ประสบภัยถึงแก่ความตายเพราะเหตุได้กระทำการตามมาตรา 5  ให้จ่าย เงินช่วยเหลือค่าจัดการศพแก่ทายาทซึ่งจัดการศพหรือผู้จัดการศพของผู้ประสบภัยตามหลักเกณฑ์  เงื่อนไข และอัตราที่กระทรวงการคลังกำหนด         มาตรา 8  ในกรณีที่ผู้ประสบภัยตามมาตรา 5  ต้องพิการทุพพลภาพขนาดหนักจนเป็นอุปสรรค สำคัญยิ่งในการประกอบอาชีพหรือในการดำรงชีพ  ให้ได้รับเงินดำรงชีพด้วย         ลักษณะของความพิการทุพพลภาพขนาดหนักจนเป็นอุปสรรคสำคัญยิ่งในการประกอบอาชีพ หรือในการดำรงชีพตามวรรคหนึ่ง  ให้เป็นไปตามที่กำหนดในกฎกระทรวง         มาตรา 9  ผู้ประสบภัยมีสิทธิได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลจากรัฐตามหลักเกณฑ์ เงื่อนไข  และอัตราที่กระทรวงการคลังกำหนด  ทั้งนี้  ไม่ว่าผู้ประสบภัยจะมีสิทธิได้รับเงินสงเคราะห์หรือ ไม่ก็ตาม         ในกรณีที่ผู้ประสบภัยผู้ใดได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลจากหน่วยงานอื่นของรัฐ หรือบุคคลในครอบครัวของผู้นั้นได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลสำหรับผู้นั้นจากหน่วยงานอื่น ของรัฐแล้ว  ผู้นั้นไม่มีสิทธิได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลตามพระราชบัญญัตินี้ เว้นแต่ค่าใช้จ่าย เกี่ยวกับการรักษาพยาบาลที่ได้รับนั้นต่ำกว่าค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลที่มีสิทธิได้รับตามพระราช บัญญัตินี้ก็ให้มีสิทธิได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลเฉพาะส่วนที่ขาดอยู่         มาตรา 10  ในกรณีที่ผู้ประสบภัยมีสิทธิได้รับเงินทำขวัญตามระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วย เงินทำขวัญข้าราชการและลูกจ้าง  หรือมีสิทธิได้รับเงินอื่นใดที่ทางราชการจ่ายให้ตามกฎหมายหรือ ระเบียบอื่นในลักษณะเดียวกันด้วย  ถ้าผู้นั้นได้รับเงินทำขวัญหรือเงินอื่นใดสำหรับเหตุการณ์เดียวกันไปแล้ว ให้ผู้นั้นเป็นอันหมดสิทธิที่จะได้รับเงินชดเชยตามพระราชบัญญัตินี้  เว้นแต่การได้รับเงินทำขวัญ  หรือ เงินอื่นใดที่ได้รับนั้นมีจำนวนต่ำกว่าเงินชดเชยที่มีสิทธิจะได้รับตามพระราชบัญญัตินี้ก็ให้มีสิทธิได้รับเงินชดเชย เฉพาะส่วนที่ขาดอยู่         มาตรา 11  ในกรณีที่ผู้ประสบภัยมีสิทธิได้รับเงินเลี้ยงชีพตามกฎหมายว่าด้วยการสงเคราะห์ ผู้ประสบภัยเนื่องในการรบ  หรือมีสิทธิได้รับบำนาญพิเศษตามกฎหมายว่าด้วยบำเหน็จบำนาญข้าราชการ หรือมีสิทธิได้รับเงินอื่นใดที่ทางราชการจ่ายให้ตามกฎหมายหรือระเบียบอื่นในลักษณะเดียวกันด้วย  ถ้าผู้นั้น ได้รับเงินเลี้ยงชีพบำนาญพิเศษ  หรือเงินอื่นใดที่ทางราชการจ่ายให้สำหรับเหตุการณ์เดียวกันไปแล้ว  ให้ผู้นั้น เป็นอันหมดสิทธิที่จะได้รับเงินดำรงชีพตามพระราชบัญญัตินี้  เว้นแต่การได้รับเงินเลี้ยงชีพ  บำนาญพิเศษ หรือเงินอื่นใดที่ได้รับนั้นมีจำนวนต่ำกว่าเงินดำรงชีพที่มีสิทธิจะได้รับตามพระราชบัญญัตินี้ก็ให้มีสิทธิได้รับเงิน ดำรงชีพเฉพาะส่วนที่ขาดอยู่         มาตรา 12  การขอรับเงินสงเคราะห์ต้องกระทำภายในระยะเวลาสองปีนับแต่วันที่ผู้มีสิทธิได้ทราบถึง สิทธิของตน         การยื่นคำขอรับเงินสงเคราะห์และแบบคำขอรับเงินสงเคราะห์  ให้เป็นไปตามระเบียบที่กระทรวง การคลังกำหนด         มาตรา 13  ให้มีคณะกรรมการคณะหนึ่ง  เรียกว่า  "คณะกรรมการสงเคราะห์ผู้ประสบภัย" ประกอบด้วย  ปลัดกระทรวงการคลังเป็นประธานกรรมการ  ผู้แทนสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ผู้แทนกระทรวงกลาโหม  ผู้แทนกระทรวงมหาดไทย  ผู้แทนกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม  และ ผู้แทนกระทรวงสาธารณสุข  เป็นกรรมการ  และให้อธิบดีกรมบัญชีกลาง  เป็นกรรมการและเลขานุการ         คณะกรรมการมีอำนาจแต่งตั้งข้าราชการในกรมบัญชีกลางเป็นผู้ช่วยเลขานุการ         มาตรา 14  คณะกรรมการมีอำนาจหน้าที่ดังต่อไปนี้ (1)     พิจารณาพฤติการณ์ที่เกิดขึ้นว่าด้วยบุคคลใดจะพึงมีสิทธิได้รับเงินสงเคราะห์ตามพระราชบัญญัตินี้ หรือไม่ (2)     พิจารณาอนุมัติการจ่ายเงินสงเคราะห์ตามพระราชบัญญัตินี้ (3)     กำหนดระเบียบและวิธีปฏิบัติอื่น ๆ  ตามที่เห็นสมควร         มาตรา 15  การประชุมของคณะกรรมการต้องมีกรรมการมาประชุมไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่งของ จำนวนกรรมการทั้งหมด  จึงจะเป็นองค์ประชุม         ถ้าประธานกรรมการไม่อยู่ในที่ประชุมหรือไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้  ให้กรรมการซึ่งมาประชุม เลือกกรรมการคนหนึ่งเป็นประธานในที่ประชุมสำหรับการประชุมชั่วคราวนั้น         การวินิจฉัยชี้ขาดของที่ประชุมให้ถือเสียงข้างมาก  กรรมการคนหนึ่งมีเสียงหนึ่งในการลงคะแนน ถ้าคะแนนเสียงเท่ากันให้ประธานในที่ประชุมออกเสียงเพิ่มขึ้นอีกเสียงหนึ่งเป็นเสียงชี้ขาด         มาตรา 16  คณะกรรมการมีอำนาจแต่งตั้งคณะอนุกรรมการเพื่อพิจารณาหรือปฏิบัติการอย่างใด อย่างหนึ่งตามที่คณะกรรมการมอบหมายก็ได้         ให้นำมาตรา 15  มาใช้บังคับกับการประชุมของคณะอนุกรรมการโดยอนุโลม         มาตรา 17  การจ่ายเงินสงเคราะห์ให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์  เงื่อนไขและอัตราที่กำหนดใน กฎกระทรวง         มาตรา 18  การดำเนินการเพื่อให้มีการจ่ายเงินสงเคราะห์ให้กระทำให้แล้วเสร็จภายในเก้าสิบวัน นับแต่วันที่ได้รับคำขอรับเงินสงเคราะห์  ในกรณีจำเป็นอาจขยายเวลาได้ไม่เกินหกสิบวัน         การพิจารณาคำขอรับเงินสงเคราะห์และการขยายระยะเวลาการดำเนินการจ่ายเงินสงเคราะห์ให้เป็น ไปตามระเบียบที่กระทรวงการคลังกำหนด         มาตรา 19  ให้ผู้ซึ่งได้รับเงินสงเคราะห์เป็นรายเดือนตามพระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัย เนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2497 อยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา  ยังคงได้รับเงินสงเคราะห์เป็นรายเดือนตามหลักเกณฑ์ และวิธีการที่กำหนดในพระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงาน ของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2497  อยู่ต่อไปจนกว่าจะหมดสิทธิ         มาตรา 20  ให้ผู้ซึ่งมีสิทธิได้รับเงินสงเคราะห์ตามพระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจาก การช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2497 อยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา  แต่ยังมิได้รับเงินสงเคราะห์  คงมีสิทธิได้รับเงิน สงเคราะห์ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กำหนดในพระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจากการ ช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2497         มาตรา 21  ผู้มีสิทธิได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลตามพระราชบัญญัติสงเคราะห์ ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม พ.ศ. 2497  ซึ่งได้เข้ารับการรักษาพยาบาลประเภทผู้ป่วยภายในของสถานพยาบาลอยู่ก่อนวันที่พระราช บัญญัตินี้ใช้บังคับและสถานพยาบาลนั้นเรียกเก็บค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลคาบเกี่ยวกับวันที่พระราช บัญญัตินี้ใช้บังคับ  ให้ได้รับค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลตามพระราชบัญญัตินี้         มาตรา 22  ให้บรรดาระเบียบที่ออกตามกฎหมายว่าด้วยการสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเนื่องจาก การช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  ซึ่งใช้บังคับอยู่ ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาคงใช้บังคับต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้ ทั้งนี้  จนกว่าจะได้มีการออกกฎกระทรวงหรือระเบียบตามพระราชบัญญัตินี้         มาตรา 23  ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังรักษาการตามพระราชบัญญัตินี้  และให้มีอำนาจ ออกกฎกระทรวงและระเบียบเพื่อปฏิบัติการให้เป็นไปตามพระราชบัญญัตินี้         กฎกระทรวงและระเบียบนั้น  เมื่อได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล้วให้ใช้บังคับได้ ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ ชวน  หลีกภัย นายกรัฐมนตรี

หมายเหตุ:-  เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้  คือ  โดยที่พระราชบัญญัติสงเคราะห์ผู้ประสบภัย เนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่มนุษยธรรม  พ.ศ. 2497  ได้ใช้ บังคับมาเป็นเวลานาน  บทบัญญัติบางประการไม่เหมาะสมกับสภาวการณ์ในปัจจุบัน  สมควรปรับปรุงบทบัญญัติเกี่ยวกับ เงินสงเคราะห์ที่จ่ายให้แก่ผู้ประสบภัยเนื่องจากการช่วยเหลือราชการ  การปฏิบัติงานของชาติ  หรือการปฏิบัติตามหน้าที่ มนุษยธรรม  โดยกำหนดให้ผู้ประสบภัยซึ่งสูญเสียอวัยวะอื่น ๆ  นอกจากแขน  ขา  หูหนวกทั้งสองข้าง  หรือตาบอด ได้รับการสงเคราะห์  และในกรณีที่ผู้ประสบภัยต้องพิการทุพพลภาพขนาดหนักจนเป็นอุปสรรคสำคัญยิ่งในการประกอบ อาชีพหรือการดำรงชีพ  สมควรให้ได้รับเงินดำรงชีพเป็นรายเดือนด้วย  นอกจากนี้สมควรปรับปรุงบทบัญญัติเกี่ยวกับ องค์ประกอบของคณะกรรมการสงเคราะห์ผู้ประสบภัยเพื่อให้ประกอบด้วยผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างแท้จริง จึงจำเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้ ( รจ. เล่ม 117  ตอนที่ 41ก  หน้า 43   12  พฤษภาคม  2543 )