พระราชบัญญัติ                              แร่ (ฉบับที่ 4)                               พ.ศ. 2534

ภูมิพลอดุลยเดช ป.ร.                       ให้ไว้ ณ วันที่ 12 สิงหาคม 2534                         เป็นปีที่ 46 ในรัชกาลปัจจุบัน

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้า ฯ ให้ ประกาศว่า    โดยที่เป็นการสมควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายว่าด้วยแร่    จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ตราพระราชบัญญัติขึ้นไว้โดยคำแนะนำและยินยอมของ สภานิติบัญญัติแห่งชาติ ดังต่อไปนี้    มาตรา 1 พระราชบัญญัตินี้เรียกว่า "พระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2534"    มาตรา 2 พระราชบัญญัตินี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป    มาตรา 3 ให้ยกเลิกบทนิยามคำว่า "แร่" และคำว่า "ทำเหมือง" ในมาตรา 4 แห่ง พระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2516 และให้ใช้ความต่อไปนี้แทน    ""แร่" หมายความว่า ทรัพยากรธรณีที่เป็นอนินทรียวัตถุ มีส่วนประกอบทางเคมีกับลักษณะ ทางฟิสิกส์แน่นอนหรือเปลี่ยนแปลงได้เล็กน้อย ไม่ว่าจะต้องถลุงหรือหลอมก่อนใช้หรือไม่ และ หมายความรวมตลอดถึงถ่านหิน หินน้ำมัน หินอ่อน โลหะและตะกรันที่ได้จากโลหกรรม น้ำเกลือ ใต้ดินหินซึ่งกฎกระทรวงกำหนดเป็นหินประดับหรือหินอุตสาหกรรมและดินหรือทรายซึ่งกฎกระทรวง กำหนดเป็นหินประดับหรือหินอุตสาหกรรมและดินหรือทรายซึ่งกฎกระทรวงกำหนดเป็นดินอุตสาหกรรม หรือทรายอุตสาหกรรมแต่ทั้งนี้ไม่รวมถึงน้ำ เกลือสินเธาว์ ลูกรัง หิน ดินหรือทราย    "ทำเหมืองแร่" หมายความว่า การกระทำแก่พื้นที่ไม่ว่าจะเป็นที่บกหรือที่น้ำเพื่อให้ได้มาซึ่งแร่ ด้วยวิธการอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายวิธี แต่ไม่รวมถึงการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน ตามหมวด 5 ทวิ และการขุดหาแร่รายย่อยหรือการร่อนแต่ตามที่กำหนดในกฎกระทรวง    มาตรา 4 ให้เพิ่มบทนิยามคำว่า "น้ำเกลือใต้ดิน" ระหว่างคำว่า "แร่" และคำว่า "สำรวจ แร่" และเพิ่มบทนิยามคำว่า "ขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน" ระหว่างคำว่า "ทำเหมือง" และคำว่า "ขุดหาแร่รายย่อย" ในมาตรา 4 แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดย พระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2516 ดังต่อไปนี้       ""น้ำเกลือใต้ดิน" หมายความว่า น้ำเกลือที่มีอยู่ใต้ดินตามธรรมชาติและมีความเข้มข้น ของเกลือในปริมาณมากกว่าที่กำหนดในกฎกระทรวง       "ขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน" หมายความว่า การกระทำแก่พื้นที่ไม่ว่าจะเป็นที่บกหรือที่น้ำเพื่อ ให้ได้มาซึ่งน้ำเกลือใต้ดิน แต่ไม่รวมถึงการทำเหมืองแร่เกลือหินด้วยวิธีเหมือนละลายแร่"    มาตรา 5 ให้เพิ่มความต่อไปนี้เป็น (3 ตรี) ของมาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2516       "(3 ตรี) กำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการให้ได้มาซึ่งน้ำเกลือใต้ ดินโดยการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินตลอดถึงการทำเกลือจากน้ำเกลือใต้ดิน    มาตรา 6 ให้เพิ่มความต่อไปนี้เป็นหมวด 5 ทวิ การขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน มาตรา 91 ทวิ มาตรา 91 ตรี มาตรา 61 จัตวา มาตรา 91 เบญจ มาตรา 91 ฉ มาตรา 91 สัตต และมาตรา 91 อัฏฐ แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510                               "หมวด 5 ทวิ                          การขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน    มาตรา 91 ทวิ ห้ามมิให้ผู้ใดขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินลึกกว่า ระดับที่รัฐมนตรีกำหนดโดย ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เว้นแต่จะได้รับใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน    เพื่อประโยชน์ในการใช้สอยส่วนตัวของประชาชนในท้องที่ใดท้องที่หนึ่ง ให้รัฐมนตรีมีอำนาจ กำหนดระดับความลึกของการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินให้ลึกกว่าระดับที่กำหนดไว้ในวรรคหนึ่งได้ โดยต้องระบุเขตท้องที่และระดับความลึกให้ชัดเจนและให้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา    ภายใต้บังคับมาตรา 91 ตรี ผู้ใดประสงค์จะขอรับใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินตาม วรรคหนึ่ง ให้ยื่นคำขอต่อทรัพยากรธรณีประจำท้องที่หรือผู้ที่อธิบดีมอบหมาย และให้ทรัพยากรธรณี ประจำท้องที่หรือผู้ที่อธิบดีมอบหมายเป็นผู้ออกใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน ในการอนุญาต ผู้ ออกใบอนุญาตจะกำหนดเงื่อนไขใด ๆ ในใบอนุญาตก็ได้และให้ในอนุญาตดังกล่าวมีอายุไม่เกินสาม ปีนับแต่วันที่ออก    มาตรา 91 ตรี เพื่อประโยชน์ในการป้องกันมิให้มีการทรุดตัวของดินและในการป้องกันมิให้มี ผลกระทบทางสภาวะสิ่งแวดล้อมอันเกิดจากการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน ให้รัฐมนตรีมีอำนาจ กำหนดท้องที่ใดท้องที่หนึ่งเป็นเขตควบคุมการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน พร้อมทั้งกำหนดระดับความลึก ขั้นต่ำที่จะมีการอนุญาตให้ขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน ในเขตควบคุมดังกล่าวนอกเหนือไปจากระดับ ความลึกตามที่กำหนดไว้ในมาตรา 91 ทวิได้    การกำหนด การยกเลิกหรือเปลี่ยนแปลงเขตควบคุมการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน และการ กำหนดหรือเปลี่ยนแปลงระดับความลึกขั้นต่ำที่ประกาศกำหนดไว้ตามวรรคหนึ่ง ให้ประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา    ผู้ใดประสงค์จะขอรับในอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินในเขตควบคุมการขุดเจาะน้ำเกลือ ใต้ดินตามวรรคหนึ่ง ให้ยื่นคำขอต่ออธิบดีมอบหมาย และให้อธิบดีหรือผู้ที่อธิบดีมอบหมายเป็นผู้ออก ใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินในเขตควบคุมดังกล่าว ในการอนุญาต ผู้ออกใบอนุญาตจะกำหนด เงื่อนไขใด ๆ ในใบอนุญาตก็ได้ และให้ใบอนุญาตดังกล่าวมีอายุไม่เกินห้าปีนับแต่วันที่ออก    มาตรา 91 จัตวา ให้พนักงานเจ้าหน้าที่ที่มีอำนาจเข้าไปในเขตที่ได้รับอนุญาตให้ขุดเจาะ น้ำเกลือใต้ดินได้ทุกเวลาเพื่อตรวจสอบการดำเนินการให้เป็นไปตามเงื่อนไขที่กำหนดใน ใบอนุญาตและให้ผู้รับใบอนุญาตหรือผู้ครอบครองเขตที่ได้รับอนุญาตให้ขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินนั้น อำนวยความสะดวกตามควรแก่กรณี ในการนี้ ให้พนักงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจสั่งเป็นหนังสือแก่ผู้รับ ใบอนุญาตหรือผู้ครอบครองให้จัดการป้องกันความเสียหายอันอาจเกิดขึ้นได้    มาตรา 91 เบญจ ในกรณีที่ทรัพยากรธรณีประจำท้องที่เห็นว่า การดำเนินการขอรับ ใบอนุญาต  อาจเป็นอันตรายแก่บุคคล สัตว์ พืช หรือทรัพย์สิน ให้ทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ มีอำนาจสั่งเป็นหนังสือแก่ผู้รับใบอนุญาตให้เปลี่ยนแปลง แก้ไขหรือหยุดการกระทำนั้นได้ตามที่เห็น ว่าจำเป็นเพื่อป้องกันหรือระงับอันตรายนั้น    มาตรา 91 ฉ ให้นำบทบัญญัติในหมวด 1 บททั่วไป และหมวด 2 คณะกรรมการมาใช้บังคับกับ การขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินตามหมวดนี้ โดยให้ถือเสมือนหนึ่งว่าใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน เป็นประทานบัตร    มิให้นำบทบัญญัติให้หมวด 3 ถึงหมวด 11 มาใช้บังคับกับการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน น้ำเกลือ ใต้ดินและเกลือที่ได้มาจากน้ำเกลือใต้ดินตามหมวดนี้    มาตรา 91 สัตต คุณสมบัติของผู้ยื่นคำขอ จำนวนเนื้อที่ของแต่ละคำขอ หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการขอรับใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน การออกใบอนุญาต การโอนใบอนุญาต การต่ออายุใบอนุญาต การพักใช้ใบอนุญาต และการเพิกถอนใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน ให้ เป็นไปตามที่กำหนดในกฎกระทรวง    มาตรา 91 อัฏฐ ผู้รับใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินต้องชำระค่าภาคหลวงแร่ตามกฎหมาย ว่าด้วยพิกัดอัตราค่าภาคหลวงแร่ก่อนที่จะขนน้ำเกลือใต้ดินหรือเกลือที่ได้มาจากน้ำเกลือใต้ดิน ออกจากเขตที่ได้รับอนุญาตให้ขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินตามที่กำหนดไว้ในใบอนุญาต เว้นแต่จะเป็น การขนไปยังสถานที่ที่ได้รับอนุญาตตามที่ระบุไว้ในใบอนุญาตหรือสถานที่ที่ทรัพยากรธรณีประจำ ท้องที่ได้อนุญาตในภายหลังแต่ต้องวางเงินประกันหรือจัดให้ธนาคารเป็นผู้ค้ำประกันการชำระ ค่าภาคหลวงไว้ต่อทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขที่อธิบดีหรือผู้ที่อธิบดี มอบหมายกำหนด    ในกรณีที่มีการซื้อขายน้ำเกลือใต้ดินหรือเกลือที่ได้มาจากน้ำเกลือใต้ดินที่ตกเป็นของแผ่นดินแต่ ยังมิได้ชำระค่าภาคหลวงแร่ ผู้ซื้อต้องชำระค่าภาคหลวงแร่สำหรับน้ำเกลือใต้ดินหรือเกลือที่ได้มา จากน้ำเกลือใต้ดินดังกล่าวในขณะที่ซื้อ"    มาตรา 7 ให้ยกเลิกความในมาตรา 133 ทวิ แห่งพระราชบัญญัติแต่ พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไข เพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติแร่ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2516 และให้ใช้ความต่อไปนี้แทน    "มาตรา 133 ทวิ ผู้ใดไม่ปฏิบัติตามกฎกระทรวงซึ่งออกตามมาตรา 17 (3) (3 ตรี) (4) (5) หรือ (6) ต้องระวางโทษปรับไม่เกินหนึ่งหมื่นบาท"    มาตรา 8 ให้ยกเลิกความในมาตรา 135 แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 ซึ่งแก้ไขเพิ่ม เติมโดยพระราชกำหนดแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2528 และให้ใช้ความต่อไปนี้แทน    "มาตรา 135 ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา 43 หรือมาตรา 91 ทวิ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกินสามหมื่นบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ    ในกรณีที่การฝ่าฝืนมาตรา 43 เกิดขึ้นในเขตควบคุมแรงหรือการฝ่าฝืนมาตรา 91 ทวิ เกิดขึ้น ในเขตควบคุมการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดิน ผู้ฝ่าฝืนต้องระวางโทษจำคุกต้องแต่สองปีถึงเจ็ดปีหรือปรับ ตั้งแต่สามแสนบาทถึงห้าแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ"    มาตรา 9 ให้ยกเลิกความในมาตรา 136 และมาตรา 137 แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2510 และให้ใช้ความต่อไปนี้แทน    "มาตรา 136 ผู้ใดขัดขวางหรือไม่อำนวยความสะดวกหรือไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของพนักงานเจ้า หน้าที่ในการปฏิบัติการตามมาตรา 48  มาตรา 70  มาตรา 91 จัตวา  มาตรา 117 หรือ มาตรา 124 ถ้าการกระทำนั้นไม่ถึงเป็นความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา ต้องระวางโทษปรับ ไม่เกินหนึ่งพันบาท    มาตรา 137 ผู้ใดไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของทรัพยากรธรณีประจำท้องที่ตามมาตรา 71 หรือ มาตรา 91 เบญจ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามเดือน หรือปรับไม่เกินห้าพันบาท และ รัฐมนตรีมีอำนาจสั่งเพิกถอนประทานบัตรหรือใบอนุญาตขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินนั้นเสียได้" ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ อานันท์ ปันยารชุน นายกรัฐมนตรี

หมายเหตุ:- เหตุผลในการประกาศใช้พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ในปัจจุบันปรากฏว่าการ ทำเกลือด้วยวิธีการสูบน้ำเกลือใต้ดินได้ขยายตัวอย่างรวดเร็ว จำเป็นต้องควบคุมมิให้มีการขุด เจาะน้ำเกลือใต้ดินเพิ่มมากขึ้นและวางมาตรการกำหนดให้การขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินและการทำ เกลือจากน้ำเกลือใต้ดินต้องดำเนินการอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ และป้องกันมิให้มีผลกระทบ ทางสภาวะสิ่งแวดล้อมอันเกิดจากการขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินดังกล่าวสมควรกำหนดให้น้ำเกลือ ใต้ดินอยู่ภายใต้บังคบกฎหมายว่าด้วยแร่ แต่ได้วางมาตรการเป็นพิเศษให้ผ่อนคลายลง สำหรับ การขุดเจาะน้ำเกลือใต้ดินเพื่อให้แตกต่างไปจากวิธีการทำเหมืองโดยทั่วไป จึงจำเป็นต้องตรา พระราชบัญญัตินี้ (ร.จ. เล่ม 108 ตอนที่ 146 หน้า 1 วันที่ 21 สิงหาคม 2534)